Ер баланы сүндеттеу дәстүрі
Сүндеттеу – мұсылмандықтың, дәстүрлі тәрбиенің маңызды бір рәсімі. Бұл рәсім ер баланың денсаулығы мен тазалығын сақтауға ғана емес, оның азамат болып қалыптасуына алғашқы қадамдарының бірі ретінде қарастырылады.
Сүндеттеудің маңызы мен тарихы
Сүндеттеу (арабша – «хитан») ислам дәстүріне сәйкес, пайғамбар Мұхаммедтің (с.ғ.с) сүннетіне жатады және мұсылмандық міндеттердің бірі болып саналады. Бұл дәстүр қазақ халқында ислам дінімен қатар, оның мәдениетіне сіңісіп, ұлттық салт-дәстүрдің бір бөлігіне айналған.
Сүндет тойы – қазақ халқында баланың өміріндегі маңызды оқиғалардың бірі. Қазақтар бұл рәсімді ұл баланың 3 пен 7 жас аралығында немесе 5 пен 9 жасында өткізіп отырған. Баланы сүндетке отырғызу – оның өмірінде жаңа кезеңнің басталғанын білдіреді.
Сүндет тойы және оның ерекшеліктері
Сүндеттеу рәсімінің алдында ата-аналар арнайы молда немесе тәжірбиелі шебер дәрігерді шақырады. Балаға ерекше көңіл бөлініп, оған сыйлықтар беріледі. Сүндет тойы үлкен той-думанмен атап өтіледі. Бұл тойдың негізгі кезеңдері:
- Шақыру және дайындық – ата-аналар туыс-туғандарын, ауыл ақсақалдарын және көршілерді шақырады.
- Сүндеттеу рәсімі – арнайы адам баланы сүндетке отырғызады, көбінесе, бұл рәсім діни жоралғылармен өтеді.
- Той өткізу – қазақ халқы бұл рәсімді қуанышпен атап өтіп, баланың ержеткенін тойлайды. Қазақтың ұлттық ойындары ұйымдастырылып, ат шаптырылып, ән-жыр айтылады.
- Сый-сияпат беру – балаға түрлі сыйлықтар беріледі.
Қазақ дәстүріндегі сүндеттеудің тәрбиелік мәні
Сүндеттеу – тек діни ғана емес, сонымен қатар тәрбиелік маңызға ие дәстүр. Ол баланың өміріндегі маңызды кезеңнің бірі саналып, оның болашақта нағыз азамат болуына алғашқы қадам ретінде қарастырылады.
Қазіргі таңда бұл дәстүр медицина тұрғысынан қауіпсіз түрде жүзеге асырылады. Сүндет тойы уақыт өте келе өзгерістерге ұшырағанымен, оның мәні мен маңызы қазақ қоғамында сақталып келеді.